15.16. Źródła prawa w Anglii w XII-XVI wieku; Common law; Zasada equity
Brak partykularyzmu prawnego i stanowości
w Anglii
Brytania była prowincją rzymską, ale
Rzymianie wycofali się z niej już w V w., co spowodowało że prawo rzymskie nie
wpłynęło znacznie na prawo brytyjskie
1066r. - najazd Normanów na Anglię pod dowództwem księcia Normandii Wilhelma Zdobywcy, który starał się
o tron francuski. Ostatni król Anglii Edward Wyznawca przeznaczył dla
niego tron, ale miejscowi możnowładcy wybrali spośród siebie Harolda
II. Wilhelm Zdobywca musiał siłą walczyć o tron. Zwyciężył w bitwie
pod Hastings. Do tego czasu najstarsze prawo anglosaskie było prawem
zwyczajowym. Po najeździe Normanów zaczęło się stapiać z prawem
Normandii. Wilhelm Zdobywca nie chciał dopuścić do rozdrobnienia
państwa (takiego jak we Francji, w Polsce).
Westminster
Anglia uniknęła partykularyzmu prawnego ze względu na
orzecznictwo Sądów Westminsterskich (Sąd Ławy Królewskiej do Spraw
Karnych, Sąd Spraw Pospolitych, Sąd Spraw Cywilnych, Sąd Exchequeru dla Spraw
Skarbowych). Wyroki te traktowano jako precedensy, czyli wzory
dla rozstrzygnięć w podobnych sprawach, co doprowadziło do uzyskania
jednolitego systemu prawnego zwanego Common Law. Aplikanci
angielscy dołączali się do prawników działających przy sądach królewskich,
którzy urzędowali w Inns of Courts (gospodach, oberżach) i tam
pobierali czysto praktyczną naukę. Uczyli się precedensów. Chętnie podkreślano,
że prawo angielskie ma charakter rodzimy.
Precedensy były zbierane w postaci zbiorów:
- records – sprawozdania
z rozpraw; nie tylko wyroki, ale też protokoły rozpraw
- reports - ścisłe
zbiory wyroków/precedensów.
Początkowo były to zbiory prywatne, od XIV w. zbiory
urzędowe.
Jednym z bardziej znanych autorów był Edward Coke
(XVI w.). Spisał on 13 tomów wyroków precedensowych.
Edward Coke
- John Fortescue (XV w.) - O
pochwale praw Anglii – dyskusja na temat przewagi prawa
angielskiego nad rzymskim
John Fortescue
Prawo Common Law było prawem jednolitym, nie było
stanowości prawa, było to prawo powszechne. Wadą był fakt, że
było to prawo formalistyczne, dlatego że wyrok stanowiący
wzór dla podobnych spraw, może nie uwzględniać poszczególnych konkretnych
przypadków. Sądy musiały stosować system Common Law a król już
nie. Gdy istniała obawa że nie znajdą sprawiedliwego rozstrzygnięcia, pisano wnioski
do króla o rozstrzygnięcie. Takie petycje były odsyłane do
kanclerza. To z czasem doprowadziło do powstania Sądu Kanclerskiego. Zarówno
kanclerz, jak i król stosowali zasadę słuszności czyli equity.
Kanclerzem była osoba duchowna, czyli stosująca łaskę, litość, a postępowanie
przez niego prowadzone było w mniej sformalizowany sposób. Z czasem działalność
Sądów Kanclerzy doprowadziła do powstania równoległego systemu prawnego zwanego Equity
Law. Powstał dualizm prawa w Anglii.
Komentarze
Prześlij komentarz