113. Prawo własności na przykładzie poszczególnych kodeksów epoki kapitalizmu

Następowało stopniowe znoszenie własności podzielonej.

Powstały dwie definicje własności:

- pozytywna (ABGB) – własność to uprawnienia właściciela (tak jak w prawie rzymskim) do korzystania, oddania, sprzedania, czerpania pożytków;

- negatywna (Kodeks Napoleona) – właściciel z rzeczą może uczynić wszystko, czego mu prawo nie zabrania; jedynym ograniczeniem w prawie własności było wywłaszczenie na cele publiczne za uprzednim i słusznym odszkodowaniem.

Początkowo uważano, że państwo nie powinno ingerować w sferę własności, ale zmieniło się to w II poł . XIX w. :

Francja – pojawiło się wiele przepisów administracyjnych z ograniczeniami własności ze względu na interes publiczny (eksploatację złóż, transport, obronę narodową).

Po I wojnie światowej zwiększyły się możliwości wywłaszczenia,

Po II wojnie światowej pojawiła się nacjonalizacja pewnych przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym (górnictwo, energetyka).

Niemcy – w BGB jest więcej przepisów dotyczących ograniczenia prawa własności (prawa sąsiedzkie). Już stosował zakaz własności dla szykany.

Ingerencja państwa była związana z ówczesną nauką społeczną Kościoła. Należy wspomnieć o słynnej encyklice papieża Leona XIII pt. „Rerum Novarum” (1891r.), która postulowała rozpowszechnienie własności w myśl solidaryzmu społecznego.

W nauce świeckiej własność postrzegano jako obowiązki właściciela wobec społeczeństwa;

Kodeks Cywilny Szwajcarski (ZBG) wymieniał wiele ograniczeń prawa własności, za czym szły uprawnienia państwa do ograniczania własności (prawo budowlane, ochrona przeciwpożarowa, na potrzeby komunikacji, ochronę przyrody).